Patron
Adam Asnyk, poeta określany przez niektórych teoretyków literatury mianem „romantycznego pozytywisty”, urodził się w rodzinie szlacheckiej. Ojciec poety – uczestnik powstania listopadowego, po powrocie z zesłania osiadł w Kaliszu, gdzie zajął się handlem i księgarstwem oraz dorobił pokaźnego majątku, W tym właśnie mieście przyszedł na świat przyszły autor znanych i lubianych wierszy: „Daremne żale”, „Jednego serca…”, „Między nami nic nie było”.
Po ukończeniu szkoły średniej w Kaliszu. Adam Asnyk studiował (w latach 1857 – 1860) w Warszawie i Wrocławiu, jak również działał w spiskowej organizacji „Czarne Bractwo”, co przypłacił kilkutygodniowym uwięzieniem w Cytadeli Warszawskiej (1860 r.). Wkrótce po uwolnieniu podjął studia zagranicą, zwiedzając jednocześnie Europę: Heidelberg. Paryż, Londyn, Następnie powrócił do kraju i wziął udział w powstaniu styczniowym – przez pewien czas znalazł się nawet w szeregach członków Rządu Narodowego. Po upadku powstania ponownie opuścił kraj i podjął dalsze studia w Heidelbergu, uzyskując w 1866 roku stopień doktora filozofii. Z Włoch Heidelberga przesyłał swoje pierwsze utwory poetyckie (1864 – 1865) do lwowskiego „Dziennika Literackiego”, podpisując je kryptonimami El lub Y, a następnie kryptonimem El…y, W późniejszym okresie twórczości używał także pseudonimu Jan Stożek.
Po powrocie do ojczyzny osiadł na krótko we Lwowie, by następnie – w 1870 roku – przenieść się do Krakowa. W tym właśnie okresie rozpoczął na szeroką skalę działalność społeczną. Działał w galicyjskim Stronnictwie Demokratycznym, a nawet był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889 r.). Ponadto pracował w Radzie Miejskiej Krakowa (1884 r.) i był jednym z pierwszych członków Towarzystwa Tatrzańskiego. Jeszcze w 1882 roku wszedł w skład zespołu redakcyjnego dziennika „Reforma” (od 1883 r. wychodzącego pod tytułem „Nowa Reforma”), a w roku 1889 objął stanowisko redaktora naczelnego tegoż pisma. Jednocześnie pisywał do „Kłosów”, „Bluszcza” i innych czasopism. Szczególnie gorąco zaangażował się poeta w działalność oświatową. Był współzałożycielem Krakowskiego Towarzystwa Oświaty Ludowej (1882 r.) oraz Towarzystwa Szkoły Ludowej (1891 r.). Obie te organizacje pracowały na rzecz szerzenia oświaty wśród ludu. poprzez tworzenie czytelni ludowych, usytuowanych najczęściej w budynkach szkolnych. Z dostępnych źródeł wynika, że na terenie obecnej Gminy Trzebinia czytelnie KTOL i TSL istniały na obszarze Trzebini – miasta, Myślachowic, Sierszy, Płok, Psar, Młoszowej, Karniowic, Krza, Czyżówki i Bolęcina. Dzieło rozpoczęte przez A. Asnyka przynosiło owoce jeszcze długo po jego śmierci (1897 r.), a Towarzystwo Szkól Ludowych, przejąwszy na siebie obowiązki zlikwidowanego w późniejszym okresie KTOL-, pracowało efektywnie do 1939 roku- Mimo to zdarzało się. że założenie na danym terenie czytelni ludowej wymagało kilkakrotnych prób- np. czytelnię w Karniowicach zakładano dwukrotnie, a czytelnię w Myślachowicach aż czterokrotnie. Jako poseł sejmu galicyjskiego, A. Asnyk zawsze bronił praw nauczycieli ludowych. Poeta przyczynił się także do zatwierdzenia Statutu Szkół Ludowych, budowy Domu Polskiego w Białej oraz powstania polskich czytelni TSL na terenach szczególnie zagrożonych wynarodowieniem. Jednym z czołowych zadań założonego przez niego Towarzystwa Szkół Ludowych było bowiem przeciwdziałanie germanizacji na terenach powiatu bielskiego i Śląska Cieszyńskiego.
Mimo tak szerokiej działalności społecznej, Adam Asnyk zawsze znajdował czas na podróże – do Włoch. Tunezji i Algierii (1888 r.), a nawet na Cejlon i do Indii (1894 r.). Dopiero w latach 1895 – 1896 silne ataki gruźlicy spowodowany, że prowadzi! spokojniejszy tryb życia, a nawet zaczął wycofywać się z pracy społecznej. Wreszcie dla poratowania zdrowia, wyjechał do Wioch – skąd powrócił zarażony durem brzusznym i wkrótce zmarł. Po śmierci poety, w uznaniu jego zasług w pracy oświatowej, niektórym placówkom TSL (szkołom, czytelniom ludowym) nadano jego imię. Imieniem Adama Asnyka ochrzczono między innymi polskie Gimnazjum Realne w Białej (1908 r). Również na terenach należących obecnie do Gminy Trzebinia istniała w okresie międzywojennym biblioteka jego imienia, zlokalizowana w Krzu. Książki z tej placówki (ocalały nieliczne egzemplarze) były sygnowane dużą, owalną pieczęcią z napisem- „Bibljoteka T.S.L. im. A. Asnyka w Krzu”.
Po upływie 160 lat od urodzin Adama Asnyka (1838 – 1998), Miejska Biblioteka Publiczna w Trzebini postanowiła nawiązać do przedwojennej historii bibliotek w Naszej Gminie i przyjąć za swego patrona wielkiego poetę oraz zasłużonego społecznika, znanego ze swej działalności na rzecz czytelni ludowych, zapewniających powszechny dostęp do książki.